Düzenli egzersiz yapan 60 yaş ve üzeri bireylerin sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumları ve bilişsel esneklik durumlarının yaşam doyumu üzerine etkisi
Özet Görüntüleme: 578
/ 
PDF İndirme: 361
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7605520Anahtar Kelimeler:
Egzersiz, yaşam doyumu, sağlıklı beslenme, bilişsel esneklikÖzet
Bu çalışmada, düzenli egzersiz yapan 60 yaş ve üzeri bireylerin sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumları ile bilişsel esneklik durumlarının yaşam doyumu üzerine etkisini incelemek amaçlanmıştır. Çalışmaya 60 yaş ve üzeri düzenli egzersiz yapan 139 (yaş=65,96±5,43) gönüllü sağlıklı birey katılım sağlamıştır. Katılımcılara “Sağlıklı Beslenmeye İlişkin Tutum Ölçeği”, “Bilişsel Esneklik Envanteri” ve “Yaşam Doyum Ölçeği” uygulanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra, kolerasyon ve regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, düzenli egzersiz yapan 60 yaş ve üzeri bireylerin sağlıklı beslenmeye ilişkin tutum ve yaşam doyumları arasında beslenmeye yönelik duygu ve kötü beslenme alt boyutlarında negatif orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunurken (r=-0,443, r=-0,489 p<0.01) olumlu beslenme alt boyutunda ise pozitif düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu (r= 0,313, p<0.01) ve yaşam doyumu üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir (β=0.32, p<0,01). Ayrıca düzenli egzersiz yapan 60 yaş ve üzeri bireylerin bilişsel esneklik düzeyleri ve yaşam doyumları arasında pozitif orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuş olup (r=0,401, p<0,01) bilişsel esneklik durumlarının yaşam doyumu üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir (β=0,35, p<0,01). Katılımcıların bilişsel esneklik ve sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlarının yaşam doyumuna etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda 60 yaş üzeri bireylere düzenli egzersiz yapma alışkanlıklarının kazandırılması ve sürdürülmesi ile bilişsel esnekliklerinin korunmasını ve sağlıklı beslenme tutumlarının arttırılması hedeflenip “sağlıklı-başarılı yaşlanma” politikasına destek olunabilir.
Referanslar
Amit, S., Sara, C., Hava T., & Victoria, H.R. (2019). Reciprocal relationships between the will-to-live and successful aging, Aging & Mental Health, 23(10), 1350-1357, DOI: 10.1080/13607863.2018.1499011
Aslan, Ş., & Türk, F. (2022). Comparison of concepts of cognitive flexibility and psychological flexibility. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(1), 119-130.
Bezerra, E.D.S., Moro, A.R.P., Orssatto, L.B.D.R., da Silva, M.E., Willardson, J.M., & Simão, R. (2018). Muscular performance and body composition changes following multi-joint versus combined multi-and single-joint exercises in aging adults. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism, 43(6), 602-608.
Bilir, N. (2018). Yaşlılık tanımı, yaşlılık kavramı, epidemiyolojik özellikler. Yaşlılık ve Solunum Hastalıkları. Ertürk A, Bahadır A, Koşar F Serisi (ed): TÜSAD Eğitim Kitapları, İstanbul, 13-31.
Cena, H., & Calder, P.C. (2020). Defining a healthy diet: Evidence for the role of contemporary dietary Patterns in Health and Disease. Nutrients, 12(2), 334. https://doi.org/10.3390/nu12020334
Colcombe, S.J., Erickson, K.I., Scalf, P.E., Kim, J.S., Prakash, R., McAuley, E., … et al. (2006). Aerobic exercise training increases brain volume in aging humans. The Journals of Gerontology. Series A, Biological Sciences and Medical Sciences, 61(11), 1166–1170. https://doi.org/10.1093/gerona/61.11.1166
Condello, G., Capranica, L., Stager, J., Forte, R., Falbo, S., Di Baldassarre, A., ... et al. (2016). Physical activity and health perception in aging: Do body mass and satisfaction matter? A three-path mediated link. PLoS One, 11(9), e0160805.
Çelikkaleli, Ö. (2014). Bilişsel esneklik ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Eğitim ve Bilim, 39(176).
Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1262.
Dennis, J.P., & Vander-Wal J.S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research (34), 241-253.
Depp, C.A., & Jeste, D.V. (2006). Definitions and predictors of successful aging: A comprehensive review of larger quantitative studies. The American Journal of Geriatric Psychiatry; 14:6–20. doi:10.1097/01.JGP.0000192501.03069.bc.
Dinç, N., Gökmen, M.H., & Ergin, E. (2017). Düzenli egzersiz yapan bireylerin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 43-53.
Dishman, R.K., Renner, K.J., Youngstedt, S.D., Reigle, T.G., Bunnel, B.N., Burke, K.A., … et al. (1997). Activity wheel running reduces escape latency and alters brain monoamine levels after footshock. Brain Research Bulletin, 42: 399-406
Eckstrom, E., Neukam, S., Kalin, L., & Wright, J. (2020). Physical activity and healthy aging. Clinics in Geriatric Medicine, 36(4), 671–683. https://doi.org/10.1016/j.cger.2020.06.009)
Fernández-Ballesteros, R., Benetos, A., & Robine, J.M. (Eds.). (2019). The Cambridge handbook of successful aging. Cambridge University Press. 2019. pp. 6–22.
Fisher, B.J. (1992). Successful aging and life satisfaction: A pilot study for conceptual clarification. Journal of Aging Studies, 6(2), 191-202.
Gülüm, İ.V., & Dağ, İ. (2012). Tekrarlayıcı düşünme ölçeği ve bilişsel esneklik envanterinin Türkçeye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Derneği, 13(3), 216-223.
Hartley, A., Angel, L., Castel, A., Didierjean, A., Geraci, L., Hartley, J., ... et al. (2018). Successful aging: The role of cognitive gerontology. Experimental aging research,44(1), 82-93.
Hearty, Á.P., McCarthy, S.N., Kearney, J.M., & Gibney, M.J. (2007). Relationship between attitudes towards healthy eating and dietary behaviour, lifestyle and demographic factors in a representative sample of Irish adults. Appetite, 48(1), 1–11. doi: 10.1016/j.appet.2006.03.329
Scherbov, S., & Sanderson, W. (2019). Measuring population ageing: bridging research and policy. Expert Group Meeting, Bangkok, Thailand, 25–26 February.
Kowal, P., & Peachey, K. (2001). Indicators for the minimum data set project on ageing: a critical review in sub-saharan africa https://en.wikipedia.org/wiki/Old_age.
Türkiye İstatistik Kurumu. (2021). İstatisitik veri portalı, İstatistiklerle Yaşlılar (2019) https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2020-37227. Erişim tarihi: 27.01.2023
Hötting, K., & Röder, B. (2013). Beneficial effects of physical exercise on neuroplasticity and cognition. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 37(9), 2243-2257. 10.1016/j.neubiorev.2013.04.005
Hötting, K., Schickert, N., Kaiser, J., Röder, B., & Schmidt-Kassow, M. (2016). The effects of acute physical exercise on memory, peripheral bdnf, and cortisol in young adults. Neural Plasticity, 1–12.
Irwin, K., Sexton, C., Daniel, T., Lawlor, B., & Naci L. (2018). Healthy aging and dementia: Two roads diverging in midlife? Front Aging Neurosci. 10:275. doi:10.3389/fnagi.2018.00275.
Johnco, C., Wuthrich, V.M., & Rapee, R.M. (2014). The influence of cognitive flexibility on treatment outcome and cognitive restructuring skill acquisition during cognitive behavioural treatment for anxiety and depression in older adults: Results of a pilot study. Behaviour Research and Therapy, (57), 55-64
Johnson, J. (1985). Exercise, aging and health. Occupational Health Nursing, 33(3), 137-151.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. 24. baskı, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Ticaret Ltd. Şti., Ankara.
Karagöz, Ş., & Saraçlı, S. (2022). Egzersiz, duygusal yeme davranışlarına karşı koruyucu mu? Düzenli egzersiz yapan ve yapmayan yetişkinler arasında bir inceleme. Education Research in Sport and Sciences 24 (4), 98-105. DOI: 10.5152/JPESS.2022.22918
Kozar‐Westman, M., Troutman‐Jordan, M., & Nies, M.A. (2013). Successful aging among assisted living community older adults. Journal of Nursing Scholarship, 45(3), 238-246.
Long, Z., Liu, G., Xiao, Z., & Gao, P. (2021). Improvement of emotional response to negative stimulations with moderate-intensity physical exercise. Frontiers in Psychology, (12), 656598. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.656598
Lonnie, M., Hooker, E., Brunstrom, J. M., Corfe, B.M., Green, M.A., Watson, A.W., ... et al. (2018). Protein for life: Review of optimal protein intake, sustainable dietary sources and the effect on appetite in ageing adults. Nutrients, 10(3), 360.
Ludyga, S., Gerber, M., Brand, S., Holsboer‐Trachsler, E., & Pühse, U. (2016). Acute effects of moderate aerobic exercise on specific aspects of executive function in different age and fitness groups: A meta‐analysis. Psychophysiology, 53(11), 1611-1626.
Mandolesi, L., Polverino, A., Montuori, S., Foti, F., Ferraioli, G., Sorrentino, P., … et al. (2018). Effects of physical exercise on cognitive functioning and wellbeing: biological and psychological benefits. Frontiers in Psychology, (9), 509. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00509
Manini, T.M. (2010). Energy expenditure and aging. Ageing Research Reviews, 9(1), 1–11. https://doi.org/10.1016/j.arr.2009.08.002
Yannakoulia, M., Mamalaki, E., Anastasiou, C.A., Mourtzi, N., Lambrinoudaki, I., & Scarmeas, N. (2018). Eating habits and behaviors of older people: Where are we now and where should we go? Maturitas, (114), 14-21.
Pavot, W., & Diener, E. (2008). The satisfaction with life scale and the emerging construct of life satisfaction. The Journal of Positive Psychology, 3(2), 137-152. doi: 10.1080/17439760701756946)
Rempe, H. M., Sproesser, G., Gingrich, A., Spiegel, A., Skurk, T., Brandl, B., ... et al. (2019). Measuring eating motives in older adults with and without functional impairments with The Eating Motivation Survey (TEMS). Appetite, (137), 1-20.
Sabia, S., Singh-Manoux, A., Hagger-Johnson, G., Cambois E.J., & Kivimäki, M., (2012). Influence of individual and combined healthy behaviours on successful aging. Canadian Medical Association Journal. 184(18):1985–1992. doi: 10.1503/cmaj.121080
Shrira, A., Carmel, S., Tovel, H., & Raveis, V. H. (2019). Reciprocal relationships between the will-to-live and successful aging. Aging & Mental Health, 23(10), 1350-1357.
Silver, J.A., Hughes, J.D., Bornstein, R.A., & Beversdorf, D.Q. (2004). Effect of Anxiolytics on Cognitive Flexibility in Problem Solving. Cognitive and Behavioral Neurology, 17(2), 93-97.
Strawbridge, W.J., Wallhagen, M.I., & Cohen, R.D. (2002). Successful aging and well-being: Self-rated compared with Rowe and Kahn. The Gerontologist, 42(6), 727-733.
Tekkurşun-Demir, G., & Cicioğlu, H.İ. (2019). Sağlıklı beslenmeye ilişkin tutum ölçeği (sbitö): geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 256-274. doi: 10.31680/gaunjss.559462
Urtamo, A., Jyväkorpi, S.K., & Strandberg, T.E. (2019). Definitions of successful ageing: a brief review of a multidimensional concept. Acta bio-medica: Atenei Parmensis, 90(2), 359–363. https://doi.org/10.23750/abm.v90i2.8376
Weinberg, R.S., & Gould, D. (2019). Foundations of sport and exercise psychology, 7E. Human Kinetics.
World Health Organization. (2017). Integrated care for older people, Guidelines for community-level interventions to manage declines in intrinsic capacity. https://www.who.int/publications/i/item/9789241550109
World Health Organization. (2013). Global action plan for the prevention and control of noncommunicable diseases 2013-2020. World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9789241506236
World Health Organization. (2015). World report on ageing and health. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/186463
Wurtman, J.J., Lieberman, H., Tsay, R., Nader, T., & Chew, B. (1988). Calorie and nutrient intakes of elderly and young subjects measured under identical conditions. Journal of Gerontology, 43(6), B174-B180.
Zorba, E., Üstün Ü.D., & Bişgin H. (2022). Lisanslı sporcu olan ve olmayan üniversite öğrencilerinde sağlıklı yaşam becerileri ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sportif Bakış Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2). ss.191-199.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 ROL Spor Bilimleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 
